…
IP BOX – PORESKE OLAKŠICE NA IME ULAGANJA U INTELEKTUALNU SVOJINU
Zakonom o porezu na dobit pravnih lica (dalje: Zakon) ostavlja mogućnost poreskim obveznicima određenih karakteristika da određeni deo svojih prihoda izuzmu iz poreske osnovice i tako budu pošteđeni u velikoj meri plaćanja poreza na dobit na kraju poslovne godine.
Naime, Zakon kaže da ukoliko pravno lice ostvari kvalifikovani prihod u svojstvu nosioca autorskog ili srodnog prava, a po osnovu iskorišćavanja pronalaska, autorskog dela / srodnog prava koje je deponovano u skladu sa zakonom pod određenim uslovima, za visinu tih prihoda može umanjiti poresku osnovicu, do iznosa od 80% na taj način ostvarenog prihoda.
Kvalifikovani prihodi
U ovaj prihod se ne računa naknada koja je dobijena ustupanjem prava intelektualne svojine u celini, već samo naknada od ustupanja prava na njegovo iskorišćavanje, kao i naknada koja je dobijena od ustupanja prava po osnovu ugovora o licenci.
Kvalifikovani prihod ne treba mešati sa ukupnim prihodom pravnog lica, jer njegova visina zavisi između ostalog od odnosa ukupnog prihoda ostvarenog prilikom ustupanja korišćenja predmeta autorskopravne zaštite ili srodnog prava s jedne, i kvalifikovanog rashoda s druge strane.
Izračunavanje kvalifikovanog prihoda za određeni poreski period vrši se na način što se iznos ukupnih prihoda ostvarenih po osnovu naknade za iskorišćavanje deponovanog autorskog dela ili predmeta srodnog prava, odnosno ustupanja prava u vezi sa pronalaskom u tom poreskom periodu umanjuje za iznos kvalifikovanih utvrđenih rashoda, a zatim množi procentom kojim je izraženo učešće ukupnih kvalifikovanih rashoda u ukupnim troškovima koji su nastali u vezi sa tim autorskim delom ili predmetom srodnog prava, odnosno u vezi sa pronalaskom.
Kvalifikovani rashodi
Kvalifikovanim rashodima, smatraju se ukupni prethodni ili tekući rashodi koje priznaje zakon u vezi sa aktivnostima istraživanja i razvoja koje su kao posledicu imale nastanak deponovanog autorskog dela ili predmeta srodnog prava, odnosno pronalaska.
Ukoliko je u prvom poreskom periodu u kom se vrši obračun odnosno primenjuje pravilo Zakona o ovim olakšicama, iznos prihoda ostvarenih u tom poreskom periodu po osnovu naknade za iskorišćavanje pomenute vrste intelektualne svojine manji od kvalifikovanih rashoda, ukupan prihod umanjuje se za iznos kvalifikovanih rashoda do vrednosti nula.
U kvalifikovane troškove priznaju se naknade na ime istraživanja, razvoja, a koje su povezane sa nastankom dela koje je deponovano ili pronalaskom, iznos naknade prenosa / ustupanja imovinskih prava na delu ili pronalasku ako je sticanje izvršeno uz naknadu od nepovezanog lica itd. U svakom slučaju, da bi se neki trošak uvažio kao kvalifikovani, najpre mora da ispuni uslove koje uopšteno važe za priznavanje troškova u skladu sa Zakonom. Na prime, troškovi koji se ne mogu dokumentovati, neke vrste kamata, kazni ili poklona ne mogu biti ni kvalifikovani rashodi.
Priznavanje dvostruko uvećanih troškova na ime istraživanja i razvoja
Međutim, u rashode u poreskom bilansu obveznika mogu se priznati, u dvostruko uvećanom iznosu, troškovi koji se direktno mogu dovesti u kontekst istraživanja i razvoja koje obveznik obavlja u našoj zemlji. U ovom smislu Zakon pod pojmom istraživanje smatra originalno ili planirano istraživanje preduzeto u svrhu sticanja nekog novog naučnog ili tehničkog znanja i razumevanja. Dalje, zakon pod pojmom razvoja podrazumeva primenu rezultata istraživanja ili nekog drugog naučnog dostignuća odnosno dizajna proizvodnje novih u velikoj meri poboljšanih materijala, uređaja, proizvoda, postupaka, sistema ili usluga pre pristupanja komercijalnoj proizvodnji ili korišćenju.
Dakle, u dvostrukom iznosu mogu se priznati troškovi poput zarada zaposlenih angažovanih u neposrednoj vezi sa istraživanjem i razvojem projekta dela ili pronalaska, troškovi materijala u direktnoj vezi sa istraživanjem i razvojem, troškovi nekretnina, zakupa, troškovi stručnih mišljenja, konsaltinga I troškvi pravne zaštite prava intelektualne svojine itd.
KOJE VRSTE INTELEKTUALNE SVOJINE ISPUNJAVAJU USLOVE ZA PRIMENU OLAKŠICA
Zakon kao ključni uslov za primenu olakšica navodi da sujbjekt ima svojstvo nosioca prava na autorskom delu ili srodnom pravu, odnosno sadrži i odredbu da se pravila shodno primenjuju i na pronalaske odnosno patente.
Zakon, niti pravilnik ne bave se definisanjem autorskog dela, srodnog prava niti pronalaska, već upućuju na druge lex specialis propise koji regulišu pojam, primenu i zaštitu ovih vrsta intelektualne svojine. Jedini uslov koji Zakon propisuje jeste deponovanje autorskog dela u bazu nadležnog organa kao dokaz o nosiocu prava, iako po Zakonu o autorskom i srodnim pravima ovakav čin nije uslov za sticanje autorskopravne zaštite. Dakle, deponovanje nije uslov da bi neko pravno lice bilo nosilac prava na računarskom program ili bazi podataka, međutim jeste uslov da bi isti subjekt ostvario pravo na olakšice.
Kada je u pitanju patent umesto deponovanja računa se registraciona prijava nosioca prava, takođe kao uslov da bi se olakšice mogle ostvariti.
S obzirom da autorska dela poput baza podataka ili računarskog programa karakterišu česte prerade i nadogradnje, ukoliko je došlo do više izmena odnosno prerada izvorno deponovanog predmeta zaštite intelektualne svojine deponovanim delima se smatraju se i sve one prerade koje nisu deponovane, pod uslovom da je do isteka roka za podnošenje poreske prijave obveznik deponovao poslednju, naknadnu preradu izvorno deponovanog autorskog dela ili predmeta srodnog prava, pri čemu sve prerade izvorno deponovanog autorskog dela ili predmeta srodnog prava, zaključno sa njegovom poslednjom deponovanom preradom, sadrže prepoznatljive karakteristične elemente prerađenog izvorno deponovanog autorskog dela ili predmeta srodnog prava.
Ukoliko subjektu koji je nosilac prava intelektualne svojine istekne pravna zaštita usled isteka prava trajanja na primer, neće imati pravo na olakšice, počevši od poreskog perioda u kojem je pravna zaštita prestala.
Iskazivanje prihoda i rashoda i dokumentacija koja ih opravdava
Kvalifikovani prihodi se posebno iskazuju u poreskom bilansu, i moraju se opravdati posebnom dokumenentacijom koja opravdava prikazane iznose. Vrstu dokumentacije taksativno nabraja Pravilnik, a među njima se nalazi potvrda nadležnog organa o deponovanom autorskom delu ili prijava pronalaska, odakle se vidi da je obveznik nosilac prava, dokumentacija predata u vezi sa deponovanjem, evidencija prihoda od deponovanog dela / patenta, ugovori i drugi pravni osnovi za ustupanje prava korišćenja na autorskom delu / patent, izdate fakture korisnicima, izjava zakonskog zastupnika da prijava nije odbačena ili odbijena, dokaz u vidu izvoda sa internet stranice nadležnog organa odakle se može vidieti status prijave, evidencija ukupnih troškova u vezi sa istraživanjem I razvojem dela ili pronalaska, opis tog razvoja itd.
Ukoliko je delo ili pronalazak unet kao nenovčani kapital obveznika, potrebno je dostaviti I dokumentaciju vezanu za statusnu promenu, odnosno odluku o povećanju osnovnog kapitala, overenu kopiju osnivačkog akta itd.